Lương net là gì

Lương net là gì? Bạn có nghĩ rằng mình đã hiểu tường tận về thuật ngữ “Lương Net” cũng như cách tính và đặc điểm của hình thức trả lương này hay chưa?

Thống kê của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam năm 2023 đã chỉ ra rằng có khoảng 72% người lao động đang nhận lương net. Tỷ lệ này có sự chênh lệch giữa các vùng miền, ngành nghề và loại hình doanh nghiệp khác nhau.

Bạn có biết rằng, dự báo trong năm 2024 mức lương net trung bình sẽ tăng trưởng 5,5% - 6,5% so với năm 2023. 

Điều này cho thấy, hiện nay các doanh nghiệp đang rất quan tâm và chú trọng đến hình thức trả lương này. Là người lao động, bạn cũng cần phải hiểu rõ lương net là gì để có thể đảm bảo quyền lợi cho bản thân.

Bài viết sau đây sẽ cung cấp toàn bộ kiến thức xoay quanh khái niệm lương net và cách tính lương net chính xác nhất. 

Hãy dành thời gian đọc bài viết này để không bỏ lỡ những kiến thức hữu ích ngay nhé!

1. Lương net là gì?

Khi người lao động đi phỏng vấn và thỏa thuận về tiền lương thì rất nhiều doanh nghiệp sử dụng thuật ngữ “Lương net”. Nhưng trong các văn bản pháp luật thì không có điều khoản nào quy định cụ thể về khái niệm này. Vậy bản chất lương net hay net salary là gì?

Có thể hiểu đơn giản, lương net (hay còn gọi là lương ròng) chính là tiền lương thực nhận mà doanh nghiệp đồng ý trả cho người lao động sau khi đã trừ hết cả khoản chi phí như thuế thu nhập cá nhân (TNCN), các khoản khấu trừ hay phí bảo hiểm bắt buộc.

Từ “net” trong lương net được lấy từ cụm từ “Net income”, có nghĩa là thu nhập ròng sau khi đã hạch toán tất cả các khoản thuế, phí. Người lao động nếu đồng ý nhận lương net cố định mỗi tháng thì các khoản chi phí về thuế, khấu trừ… sẽ do bên sử dụng lao động chịu trách nhiệm tính toán và báo cáo lại cho cơ quan liên quan.

2. Cách tính lương net chính xác nhất:

Sau khi hiểu được khái niệm lương net là gì, nhiều người sẽ đặt tiếp câu hỏi “vậy mức lương là gì? Cách tính lương net là sao?”. Mức lương net đối với mỗi người lao động có thể khác nhau tùy thuộc vào mức lương, các khoản bảo hiểm, khấu trừ và các khoản thuế theo quy định pháp luật và tổ chức, doanh nghiệp nơi người lao động đang làm việc. 

Công thức tính lương net chính xác như sau:

Trong đó cụ thể:

Lương gross là tổng thu nhập nhận được của người lao động bao gồm lương cơ bản, các khoản phụ cấp, lương tăng ca,... khi chưa trừ các khoản thuế, phí, bảo hiểm.

Tiền đóng bảo hiểm bắt buộc sẽ được tính dựa trên cơ sở tiền lương gross bao gồm:

• 8% đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) theo khoản 1 Điều 5 quy trình ban hành kèm theo quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017.
• 1% đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo khoản 1 Điều 57 Luật việc làm 2013.
• 1,5% đóng bảo hiểm y tế (BHYT) theo khoản 1 Điều 7 Nghị định 146/2018/NĐ-CP.

Thuế TNCN cũng được tính dựa trên tổng thu nhập của người lao động sau khi đã trừ khoản giảm trừ (Giảm trừ gia cảnh, khoản đóng góp quỹ nhân đạo, từ thiện,...), miễn thuế (tiền làm thêm giờ, tiền bồi thường tai nạn lao động,...) và mức % được quy định cụ thể trong văn bản pháp luật. Công thức như sau:

Doanh nghiệp và người lao động có thể tham khảo bảng thuế suất sau:

3. Cách quy đổi lương net sang lương gross:

Trong công thức tính lương net có đề cập đến khái niệm lương gross hay tổng thu nhập của người lao động. Vậy nếu doanh nghiệp thỏa thuận chi trả lương net cho người lao động thì người lao động có tính được lương gross hay không? Câu trả lời là hoàn toàn có thể nếu như bạn hiểu rõ bản chất lương net là thế nào và mối quan hệ giữa lương net và lương gross.

Để tính được lương gross trên cơ sở lương net, người lao động có thể tính theo công thức sau:

Đừng bỏ lỡ kiến thức: Hệ thống kiến thức và những điều cần biết về lương gross

4. Những ưu điểm khi chọn lương net:

Trên thị trường lao động hiện nay, hình thức trả lương net đang trở nên khá phổ biến và thu hút sự quan tâm của cả người lao động và các tổ chức, doanh nghiệp. Lý do là hình thức này có nhiều ưu điểm như:

Đối với người lao động:

Lương net chính là lương thực nhận nên có tính chất rõ ràng và dễ hiểu hơn lương gross. Người lao động thay vì phải tự tính toán các khoản thuế, phí mỗi tháng thì sẽ luôn quản lý được thu nhập chính xác mỗi tháng dễ dàng hơn. Từ đó, có thể lên kế hoạch tài chính cá nhân hiệu quả hơn. Hơn nữa, khi biết rõ mức lương thực nhận người lao động sẽ có tâm lý thoải mái hơn khi bớt phần trách nhiệm với các khoản thuế, phí.

Đối với tổ chức, doanh nghiệp sử dụng lao động:

Khi áp dụng hình thức lương net, doanh nghiệp có thể dễ dàng quản lý hệ thống nhân sự của mình và chủ động trong việc tính toán các khoản phải nộp của người lao động cho cơ quan Nhà nước. 

Ngoài ra, việc chi trả lương cũng được thực hiện nhanh chóng và minh bạch hơn vì lương net có tính cố định. Người lao động cũng sẽ ít thắc mắc hơn về khoản thuế phí hay giảm trừ và doanh nghiệp có thể giảm bớt một số chi phí quản lý khác.

5. Những nhược điểm của lương net:

Bên cạnh những ưu điểm trên, hình thức lương net cũng tiềm ẩn một số nhược điểm sau:

Đối với người lao động:

Khi người lao động nhận lương net sẽ phát sinh rủi ro là các quyền lợi bảo hiểm có thể thấp hơn với quyền lợi chính xác mà họ được nhận. Vì doanh nghiệp sẽ đứng ra chịu trách nhiệm toàn bộ trong việc đóng các khoản phí bảo hiểm cho người lao động, nên khi những khoản phí này được gộp đóng chung có thể khiến mức đóng thấp đi ảnh hưởng đến quyền lợi cũng bị giảm sút so với thực tế.

Cần nói thêm rằng, nếu người lao động không hiểu rõ lương net là gì thì sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tính toán các khoản thuế, phí và kiểm soát các quyền lợi của bản thân họ. Đồng thời, việc đàm phán đề xuất mức lương net cao hơn cũng bị hạn chế.

Đối với doanh nghiệp:

Bộ phận kế toán và các nhà quản lý doanh nghiệp cần có chuyên môn nghiệp vụ để nắm rõ quy định pháp luật và xây dựng chính sách tính lương net và các khoản thuế, phí, bảo hiểm cho người lao động một cách rõ ràng, hợp lý và đảm bảo tính pháp lý. Có thể tham khảo một số giải pháp quản lý nhân sự tiền lương để tối ưu hóa hệ thống tính lương cho doanh nghiệp được hiệu quả và giảm thiểu chi phí quản lý.

6. Những câu hỏi cần biết khi nhận lương Net để tránh thiệt thòi:

6.1. Lương net có bao gồm các khoản phụ cấp không?

Ở nhiều nơi, lương net chưa hẳn là toàn bộ lương mà mỗi tháng người lao động nhận được. Trên thực tế, tùy thuộc vào thỏa thuận hợp đồng và chính sách phúc lợi của mỗi doanh nghiệp mà mức lương net có thể không bao gồm các khoản phụ cấp như tiền điện thoại, tiền xăng xe, tiền ăn trưa,...

Vì vậy, khi doanh nghiệp đề nghị trả lương net, người lao động cần nắm vững kiến thức lương net là gì và bao gồm những khoản nào để trao đổi rõ về các khoản phụ cấp có bao gồm trong lương net hay không, tránh hiểu lầm và phát sinh những rắc rối về sau.

6.2. Các khoản phí người lao động phải đóng khi nhận lương net

Theo quy định pháp luật, khi ký kết hợp đồng lao động với bất kỳ tổ chức hay doanh nghiệp nào, dù có nhận lương theo hình thức nào thì người lao động đều phải có trách nhiệm đóng thuế thu nhập cá nhân và các khoản bảo hiểm bắt buộc.

Đối với các hợp đồng lao động có thời hạn từ 2 tháng trở lên và đủ điều kiện đóng thuế TNCN theo quy định, doanh nghiệp sẽ căn cứ vào mức lương và các nguồn thu nhập người lao động nhận được để tiến hành tính toán và nộp thuế cho cơ quan thuế.

Ngoài thuế TNCN, thì doanh nghiệp và người lao động sẽ phân chia tỷ lệ đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc bao gồm BHXH, BHTN và BHYT theo quy định hiện hành như sau:

• Tổng tỷ lệ đóng BHXH là 22,5% trong đó doanh nghiệp chịu 17,5% và người lao động là 8%.
• Tổng tỷ lệ đóng BHYT là 4,5% trong đó doanh nghiệp chịu 3% và người lao động là 1,5%.
• Mức đóng BHTN là 1%.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng toàn bộ kinh phí công đoàn là 2% tính trên quỹ tiền lương mà người lao động nhận được.

6.3. Làm thế nào để biết mức lương net khi nhà tuyển dụng chỉ đưa ra mức lương gross

Người lao động cần nhận thức rõ ràng lương net là gì, sau đó áp dụng công thức sau để tính lương net dựa trên mức lương gross mà nhà tuyển dụng đề xuất. Công thức như sau:

6.4. Nên chọn lương net hay lương gross thì có lợi hơn?

Đây là câu hỏi mà rất nhiều người lao động cũng như các nhà quản lý đang quan tâm, rằng “Chọn hình thức trả lương nào sẽ tối ưu và có lợi nhất đối với mình?”. Thực tế cho thấy, nếu doanh nghiệp và người lao động tuân thủ và thực hiện đúng theo quy định pháp luật thì việc chọn nhận lương net hay lương gross đều không làm thay đổi mức thu nhập thực nhận của người lao động.

Nếu bạn là người lao động nắm vững kiến thức về tính lương và các khoản thuế, phí,... thì bạn hoàn toàn có thể lựa chọn lương gross để đảm bảo tối đa quyền lợi cho mình. Tuy nhiên, nếu bạn chưa thật sự hiểu bản chất lương gross hay lương net là gì, thì bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng khi thỏa thuận với nhà tuyển dụng về các điều khoản tiền lương trong hợp đồng.

6.5. Các lưu ý quan trọng người lao động khi nhận lương net cần biết

Tùy theo nhu cầu và mong muốn của người lao động cũng như quy định của doanh nghiệp mà hai bên có thể thỏa thuận lựa chọn hình thức trả lương phù hợp. Nếu lựa chọn nhận lương net, người lao động cần lưu ý hai yếu tố sau để đảm bảo quyền lợi, tránh bị thiệt thòi sau này.

• Để tránh trường hợp doanh nghiệp lợi dụng việc trả lương net để chọn đóng bảo hiểm ở mức lương thấp hơn lương thực tế, người lao động cần thỏa thuận rõ ràng về mức tiền lương đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc ngay trong hợp đồng tại thời điểm ký kết. Vì mức lương tính đóng bảo hiểm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các quyền lợi như thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, thất nghiệp, lương hưu,...
• Người lao động cần kiểm tra thường xuyên quá trình đóng bảo hiểm hàng tháng của doanh nghiệp. Thực tế chứng minh, có một số doanh nghiệp đã trốn tránh việc đóng đầy đủ bảo hiểm bắt buộc để giảm bớt gánh nặng tài chính nhưng nhiều nhân viên không hề biết và bị mất quyền lợi khi ốm đau, mang thai,...  

Hy vọng những thông tin hữu ích trên đã giúp bạn hiểu rõ bản chất lương net là gì cũng như phân biệt được khái niệm lương net và lương gross. SIS chúc bạn tự tin và lựa chọn được mức lương phù hợp với nhu cầu khi đi phỏng vấn!