Chiến lược là gì

Đứng trước một thế giới kinh doanh đầy biến động, doanh nghiệp bạn muốn phát triển bằng cách tập trung vào tăng doanh thu, cải thiện hiệu quả làm việc, hay xây dựng thương hiệu mạnh mẽ?

Bạn có biết tại sao một số doanh nghiệp luôn đạt được thành công vượt trội và đi trước mọi đối thủ?

Điều gì xảy ra nếu bạn có một bản đồ chỉ đường rõ ràng cho mọi quyết định?

Chiến lược chính là kim chỉ nam giúp doanh nghiệp đi đúng hướng và tránh những rủi ro không đáng có. Nhưng lợi ích cụ thể mà một chiến lược hoàn hảo mang lại là gì? Hãy cùng tìm hiểu chiến lược là gì và những giá trị mà nó mang lại từ việc tối ưu hoá nguồn lực, cải thiện hiệu quả, đến khả năng đáp ứng nhanh chóng trước những thay đổi của thị trường.

1. Chiến lược là gì?

Chiến lược là một bản kế hoạch tổng thể mà một doanh nghiệp sử dụng để đạt được các mục tiêu dài hạn hoặc giải quyết một vấn đề cụ thể. Về bản chất, chiến lược là một bản phác thảo dài hạn về mục tiêu cuối cùng mà ban lãnh đạo mong muốn đạt được trong một tổ chức.

Theo Michael Porter, chiến lược kinh doanh là cách thức mà doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt so với các đối thủ còn lại, sự vượt trội của một tổ chức chính là tạo ra vị thế độc đáo, có giá trị trên thị trường và cung cấp những giá trị khác biệt cho khách hàng mục tiêu.

Để xây dựng một chiến lược toàn diện, doanh nghiệp cần phải xác định nhiều khía cạnh như chiến lược sản phẩm, chiến lược giá, chiến lược Marketing, chiến lược nhân sự, chiến lược tài chính,... và những chiến lược khác, tùy thuộc vào quy mô và lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp.

2. Những đặc tính cơ bản khi xây dựng chiến lược:

Khi xây dựng một chiến lược rõ ràng, chi tiết thì cần phải mất rất nhiều thời gian và đòi hỏi nhà quản trị có mức độ hiểu biết sâu sắc không chỉ về doanh nghiệp mà còn về thị trường ngành, khách hàng mục tiêu,... Dưới đây là những đặc tính cơ bản không thể thiếu khi xây dựng chiến lược:

2.1. Tính mục tiêu rõ ràng:

Trước hết, chiến lược đặt ra phải định rõ mục tiêu mà doanh nghiệp mong muốn đạt được. Mục tiêu cần cụ thể, có tính khả thi, đo lường được, có tính liên quan và có thời hạn hoàn thành. 

Chẳng hạn như, công ty sản xuất giày ABC đặt ra mục tiêu tăng độ nhận diện 20% trong vòng 01 tháng và tăng doanh thu lên tới 500.000.000 VNĐ trong vòng 03 tháng.

2.2. Tính dài hạn:

Nhằm đảm bảo mục tiêu được thực hiện xuyên suốt trong quá trình hoạt động, mà không bị đứt gánh giữa đường thì ban lãnh đạo cần phải đảm bảo tính dài hạn của chiến lược. Tuy nhiên, có những chiến lược được hoàn thành nhanh hơn so với dự kiến, chính vì thế đặc tính này chỉ mang tính tương đối.

2.3. Tính linh hoạt:

Đối với những chiến lược dài hạn, thì đặc tính này rất cần thiết. Bởi khi có những biến động xảy ra bất ngờ, sự thích ứng linh hoạt, sẵn sàng đối phó với mọi khó khăn sẽ giúp cho doanh nghiệp hạn chế được những bất lợi và tổn thất.

2.4. Tính thời đại:

Với nền kinh tế mở như hiện nay, việc hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng mở rộng, thì đây là một cơ hội tuyệt vời để các nhà quản trị đưa ra những chiến lược mang tính vươn tầm quốc tế. Khi có chiến lược không chỉ bao quanh trong nước, mà còn vươn xa, điều này giúp các doanh nghiệp học hỏi và phát triển những điều mới mẻ, từ đó khắc phục những điểm yếu của bản thân.

2.5. Phân bổ nguồn lực hợp lý:

Một chiến lược hiệu quả đòi hỏi nhà quản trị phải biết cách phân bổ nguồn lực một cách hợp lý. Điều này bao gồm việc quản lý nhân lực, tài chính, công nghệ và thời gian sao cho tối ưu nhất. Nếu nguồn lực không được sử dụng đúng cách, sẽ dẫn đến lãng phí hoặc thiếu hụt, từ đó gây ảnh hưởng đến khả năng thực hiện chiến lược.

2.6. Tính đo lường và kiểm soát:

Khi đã xây dựng một chiến lược hoàn chỉnh thì cần có hệ thống đo lường để theo dõi tiến trình và kết quả. Nếu như kết quả không đạt được như mong muốn thì tổ chức có thể điều chỉnh chiến lược để đảm bảo thành công.

Trong quá trình thực hiện, nhà quản lý liên tục kiểm soát những sai sót hoặc vấn đề xảy ra, nhằm đảm bảo kịp thời điều chỉnh và tối ưu hóa chiến lược.

3. Mục tiêu của chiến lược là gì?

Mục tiêu chính của chiến lược chính là làm thế nào để doanh nghiệp đạt được thành công. Với một mục tiêu rõ ràng, cụ thể và khả thi đóng vai trò là một yếu tố cốt lõi giúp tổ chức định hướng đúng đắn và đạt được những kết quả mong muốn. Cụ thể như sau:

• Đạt được lợi thế cạnh tranh: Trong kinh doanh, chiến lược giúp doanh nghiệp xác định được những điểm mạnh mình cần phải hành động và nắm bắt được điểm yếu của đối thủ, tạo sự duy trì lợi thế so với đối thủ.
• Tối ưu hóa nguồn lực: Khi lên một chiến lược hiệu quả, nó giúp doanh nghiệp tận dụng tối ưu tài nguyên như nhân lực, tài chính,... một cách hiệu quả để đạt được mục tiêu với chi phí và thời gian tiết kiệm nhất.
• Định hướng rõ ràng: Chiến lược giúp xác định hướng đi đúng đắn nhất và những gì doanh nghiệp cần tập trung phát triển nhằm tránh làm những việc lan man.
• Thích ứng với môi trường kinh doanh: Trong môi trường kinh doanh có nhiều biến thể, chiến lược trợ giúp doanh nghiệp hoặc cá nhân phản ứng nhanh và thích hiệu quả với các thay đổi. Nhờ có chiến lược, doanh nghiệp có thể dự đoán trước những rủi ro và cơ hội, từ đó đưa ra những quyết định kịp thời và hiệu quả.
• Tăng cường hiệu suất và tính bền vững: Bằng cách có một hướng đi dài hạn, chiến lược giúp đạt được hiệu suất cao hơn và duy trì sự phát triển ổn định trong thời gian dài.

4. Tầm quan trọng của việc xây dựng chiến lược:

Việc xây dựng chiến lược đóng vai trò vô cùng quan trọng, bởi nó mang lại nền tảng vững chắc và định hướng cụ thể để phát triển dài hạn của tổ chức. Dưới đây là tầm quan trọng của việc xây dựng chiến lược:

• Xác định rõ định hướng phát triển của doanh nghiệp: Khi có một chiến lược thông minh, nó giúp ban lãnh đạo xác định một lộ trình cụ thể để đạt được mục tiêu dài hạn,  giúp tất cả mọi người trong tổ chức hiểu được phương hướng và cùng tập trung vào một mục tiêu chung. Điều này giúp loại bỏ sự nhầm lẫn hoặc mâu thuẫn về phương hướng, từ đó tối ưu hóa công sức và nguồn lực trong tổ chức.
• Tạo sự phối hợp linh hoạt giữa các phòng ban: Nhằm cho chiến lược đạt được mục đích cuối cùng, điều này đòi hỏi mọi nhân viên phải biết cách phối hợp làm việc với nhau. Đây cũng là ưu điểm để các phòng ban có thể trao đổi và nâng cao các kỹ năng còn yếu với nhau.
• Nâng cao hiệu quả kinh doanh: Đối với việc đặt ra chiến lược, các bộ phận trong doanh nghiệp sẽ phải ý thức được vai trò của mình để hoàn thành như thế nào cho tối ưu nhất, họ sẽ tìm cách đẩy mạnh năng suất công việc và tăng cường sự sáng tạo để đạt được các thành tựu.
• Xác định vị trí trên thị trường: Đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào, việc xác định bản thân ở vị trí nào trên thị trường đóng vai trò vô cùng định hướng. Bởi khi xác định được, doanh nghiệp biết rõ mình đang ở đâu, cần làm gì tiếp theo, nên thay đổi mục tiêu trước như thế nào. 
• Xây dựng nền tảng vững chắc: Một chiến lược tốt không chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn mà còn đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững trong tương lai. Chiến lược giúp tạo ra giá trị lâu dài cho tất cả các bên liên quan, bao gồm khách hàng, nhân viên, và cổ đông, từ đó xây dựng niềm tin và tạo nền tảng cho sự phát triển vững chắc.

5. Quy trình thiết lập chiến lược:

Quy trình thiết lập chiến lược thường được xây dựng qua các bước sau đây để đảm bảo chiến lược hiệu quả, thực tế và phù hợp với mục tiêu dài hạn của tổ chức hoặc cá nhân. Dưới đây là các bước chính của quy trình:

Bước 1: Xây dựng mục tiêu:

Trước khi thiết lập một chiến lược, nhà quản trị cần phải xác định mục tiêu dài hạn trong tương lai. Mục tiêu này phải mang tính thực tế, có sự nghiên cứu và có sự đánh giá khách quan. Điều này giúp doanh nghiệp định rõ phương pháp và hướng đi để đạt được mục tiêu cuối cùng. Các tổ chức thường tập trung vào các mục tiêu chính như: doanh thu, lợi nhuận, thị phần hay tái đầu tư.

Với SISERPsme - Phân hệ quản lý công việc, sẽ giúp cho ban lãnh đạo quá trình đặt ra mục tiêu, thiết lập từng công việc cho nhân viên, quản lý tiến độ, cung cấp báo cáo trực quan giúp công việc trở nên hiệu quả hơn.

Các tính năng chính của phân hệ gồm: Quản lý tiến độ, tình trạng thực hiện công việc; quản lý nhân sự thực hiện, nhân sự theo dõi công việc; quản lý và lưu trữ các trao đổi, thảo luận về công việc; quản lý lịch nhắc nhở thực hiện công việc; quản lý đánh giá, chấm điểm công việc;...

Bước 2: Đánh giá tình hình:

Để hiểu rõ tình hình một cách khách quan và xây dựng chiến lược hiệu quả, doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá các tình hình sau:

• Môi trường bên ngoài: Đánh giá các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến tổ chức, như xu hướng thị trường, sự thay đổi công nghệ, hành vi của khách hàng, đối thủ cạnh tranh, và các yếu tố chính trị, pháp lý.
• Môi trường bên trong: Đánh giá các yếu tố nội bộ như nguồn lực, văn hóa tổ chức, khả năng tài chính và nguồn lực con người.
• SWOT: Phân tích điểm mạnh (Strengths), điểm yếu (Weaknesses), cơ hội (Opportunities), và thách thức (Threats). Đây là nền tảng để xây dựng các chiến lược phù hợp, phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, tận dụng cơ hội và phòng tránh thách thức.

Bước 3: Xây dựng chiến lược:

Tiếp theo, doanh nghiệp cần dựa vào các thông tin thu thập được từ việc nghiên cứu, đánh giá để cân nhắc như nguồn lực, thời gian, chi phí,..Một chiến lược thành công sẽ phải đòi hỏi giải quyết được 3 vấn đề sau đây:

• Doanh nghiệp mong muốn đạt được mục tiêu gì?
• Đối thủ cạnh tranh của mình là ai? Điểm mạnh và điểm yếu của họ như thế nào?
• Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp so với đối thủ là gì? Cần làm gì để cạnh tranh?

Bước 4: Thực hiện chiến lược:

Sau khi trả lời được các câu hỏi trên, cần tiến hành triển khai các hành động đã lên kế hoạch, đảm bảo các phòng ban, cá nhân thực hiện nhiệm vụ được giao. Có 2 giai đoạn doanh nghiệp cần nắm rõ là:

• Giai đoạn tổ chức: Tổ chức nguồn lực bên trong và bên ngoài doanh nghiệp để củng cổ.
• Giai đoạn chính sách: Phát triển các chính sách cụ thể để hướng dẫn bước đi cụ thể trong các bước.

Bước 5: Đánh giá kết quả và điều chỉnh:

Cuối cùng, để biết được chiến lược có hiệu quả hay không, ban lãnh đạo cần theo dõi và đánh giá chiến lược bao gồm đánh giá các chỉ số KPIs và các tiêu chí đã đặt ra cho mục tiêu. Sau đó, dựa trên kết quả thực tế, điều chỉnh chiến lược kịp thời để đảm bảo phù hợp với tình hình và tối ưu hóa hiệu quả.

6. Các yếu tố tạo nên một chiến lược thành công:

Yếu tố mục đích:

Cần xác định mục đích ban đầu mà doanh nghiệp đặt ra khi thiết lập một chiến lược là gì, điều này sẽ giúp bạn:

• Nắm bắt được con đường chính cần tập trung.
• Tập trung các nguồn lực để thực hiện.
• Các bộ phận biết rõ mình cần làm gì.
• Doanh nghiệp có thể nhận biết được nhiệm vụ.

Yếu tố về phạm vi chiến lược:

Với yếu tố này, doanh nghiệp cần xác định về đối tượng khách hàng và phân khúc thị trường mà tổ chức muốn nhắm đến. Khi đưa ra phạm vi, nó cần dựa trên mức độ phù hợp đối với sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp.

Yếu tố về giá trị khách hàng:

Khách hàng chính là người đem lại nguồn lợi nhuận trực tiếp đến doanh nghiệp, để đạt được yếu tố này, ban lãnh đạo cần xác định được khách hàng cần gì, muốn gì, đặc biệt là sản phẩm/dịch vụ của mình đem lại giá trị gì đến cho khách hàng.

Yếu tố về hệ thống:

Ngoài yếu tố về giá trị khách hàng, thì việc truyền tải về giá trị và lợi ích của sản phẩm/dịch vụ đem lại chính là một trong những yếu tố để thúc đẩy hoạt động doanh thu.

Thông qua việc phối hợp giữa các bộ phận Marketing, Kinh doanh, Chăm sóc khách hàng,... dưới cách tiếp cận khách hàng một cách khéo léo, chuyên nghiệp sẽ giúp các tổ chức tạo ra giá trị khác biệt, gây dấu ấn với khách hàng.

Yếu tố về năng lực:

Doanh nghiệp cần xác định rõ điểm mạnh, điểm yếu của mình và xây dựng giá trị cốt lõi riêng, từ đó sẽ biết được mình cần làm gì để phát triển. Đồng thời, điều này giúp nâng cao vị thế cạnh tranh của mình trên thị trường, giúp phát triển hoạt động kinh doanh bền vững.

Như vậy, bài viết trên đã giải đáp cho các bạn đọc về chiến lược là gì cũng như tầm quan trọng khi xây dựng chiến lược. Nó cung cấp một hướng đi rõ ràng, giúp tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và tăng khả năng thích ứng với những thay đổi của môi trường kinh doanh. Một chiến lược hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố như mục tiêu rõ ràng, phân tích sâu sắc, sự linh hoạt và sự tham gia của toàn bộ tổ chức.