Tiền Lương Là Gì

Chắc chắn bạn sẽ đồng ý khi tôi nói rằng:

Khái niệm “tiền lương là gì” rất quen thuộc với bất kỳ người lao động nào. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều hiểu rõ và nắm vững tất cả kiến thức liên quan đến tiền lương.

Phải không?

Nhưng hóa ra, để hiểu rõ được bản chất và các vấn đề xoay quanh tiền lương không hề khó như bạn nghĩ. Những gì bạn cần làm chính là tìm hiểu từ khái niệm cơ bản nhất “Tiền lương là gì”.

Trong bài viết sau đây, tôi sẽ giải thích cho bạn tất cả những kiến thức liên quan đến tiền lương một cách đơn giản và dễ hiểu nhất.

Nếu bạn muốn nắm vững các kiến thức liên quan đến tiền lương để tối ưu lợi ích kinh tế cho cá nhân mình thì tất cả những gì bạn cần làm là đọc ngay bài viết sau đây nhé!

1. Tiền lương là gì

Theo quy định tại Điều 90 của Bộ luật Lao động năm 2019, tiền lương hay lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.
Hiểu được khái niệm tiền lương là gì, đồng nghĩa với bạn sẽ hiểu rõ bản chất của tiền lương. Đó chính là giá trị của sức lao động của con người, được thỏa thuận trao đổi với người sử dụng lao động bằng nhiều hình thức khác nhau như là văn bản, hợp đồng theo quy định pháp luật,... Người sử dụng lao động ở đây có thể là một cá nhân hoặc tập thể, đồng ý chi trả tiền để nhận lại hiệu quả công việc xứng đáng.

2. Ý Nghĩa của tiền lương

Tiền lương còn được hiểu như một khoản thù lao được trả cho người lao động định kỳ, thường là hàng tháng. Đối với người lao động, tiền lương có giá trị tạo động lực, giúp họ cảm nhận được giá trị của công sức mà họ bỏ ra để đóng góp cho doanh nghiệp, tập thể, người thuê lao động.

Nếu bên thuê và sử dụng lao động luôn trả lương đúng hạn và công bằng theo năng suất, chất lượng, hiệu quả của công việc thì sẽ kích thích, khuyến khích người lao động nâng cao hiệu suất cũng như chất lượng công việc. Tiền lương còn có ý nghĩa quan trọng trong việc phân phối lại thu nhập xã hội, bảo vệ quyền lợi và nâng cao đời sống của người lao động.

Đối với người sử dụng lao động, tiền lương không chỉ là một khoản chi phí phải trả cho lao động mà còn là công cụ quan trọng để thu hút tuyển dụng và giữ chân nhân sự, thúc đẩy năng suất lao động và đóng góp không nhỏ vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Các tổ chức, doanh nghiệp nên xây dựng chính sách lương hợp lý, minh bạch và công bằng để tối ưu hóa hiệu quả nhân sự và đạt được mục tiêu phát triển lâu dài.

3. Những yếu tố ảnh hưởng đến tiền lương của người lao động

Tiền lương chịu sự chi phối bởi rất nhiều yếu tố khác nhau bao gồm cả yếu tố trực tiếp và gián tiếp. Các yếu tố trực tiếp bao gồm:

• Hệ thống pháp luật: Hiện nay, Nhà nước có một bộ luật bao gồm các quy định pháp luật về tiền lương như mức lương cơ bản, lương hưu, các khoản phụ cấp, bảo hiểm xã hội, thuế thu nhập cá nhân,... Những quy định này ảnh hưởng trực tiếp đến khoản lương mà người sử dụng lao động chi trả cho người lao động.
• Tính chất công việc: Mỗi công việc sẽ có các yêu cầu khác nhau về trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng, cũng như kinh nghiệm làm việc hay trách nhiệm và khả năng chịu áp lực… Đối với các công việc có yêu cầu cao về trình độ và kỹ năng thông thường sẽ được trả lương cao hơn những công việc nhẹ nhàng, yêu cầu thấp.
• Khả năng tài chính của tổ chức, doanh nghiệp, bên thuê lao động: Tình hình tài chính cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tiền lương của người lao động. Các doanh nghiệp phát triển bền vững và doanh thu ổn định sẽ luôn có chính sách đãi ngộ tốt, có thể chi trả mức lương tốt hơn cùng với văn hóa doanh nghiệp thân thiện, lành mạnh. Ngược lại, các công ty có dòng tiền không ổn định sẽ khó xây dựng được môi trường làm việc hiệu quả và các chính sách lương phù hợp với mong muốn của người lao động.
• Trình độ học vấn và kỹ năng của người lao động: Đây là một yếu tố nội tại vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến 80% tới mức lương của người lao động. Nếu bạn có bằng cấp cao hệ chính quy, với chuyên môn và nghiệp vụ vững vàng, bạn có thể dễ dàng có một mức lương cao hơn những người không có hoặc có bằng cấp thấp hơn.
• Kinh nghiệm và thâm niên làm việc: Một yếu tố không thể không nhắc đến chính là kinh nghiệm và thâm niên làm việc của người lao động. Thực tế cho thấy, thông thường những người có kinh nghiệm sẽ nắm bắt công việc nhanh hơn và làm việc hiệu quả hơn rất nhiều so với những bạn chưa có kinh nghiệm. Chính vì vậy, họ cũng sẽ được trả lương cao hơn.

Ngoài các yếu tố trên, tiền lương cũng bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố gián tiếp như:

• Quy luật cung - cầu trên thị trường lao động: Khi mức cầu lớn hơn cung (số lượng người tuyển dụng nhiều hơn số lượng người lao động) thì mức tiền lương sẽ có xu hướng tăng và ngược lại khi cung lớn hơn cầu thì mức lương sẽ có xu hướng giảm. 
•  Các quy luật giá trị, nhu cầu xã hội theo từng thời điểm, sự cạnh tranh giữa các tổ chức doanh nghiệp,...

4. Có cách nào để tăng tiền lương của người lao động không

Ở vai trò là một người lao động, hẳn là ai cũng đang có một mức lương mong muốn riêng? Nhưng không phải lúc nào mức lương mà bạn muốn cũng là mức lương mà bạn đang được nhận. Vậy có cách nào để tăng mức lương hiện tại tiệm cận hoặc bằng mức lương bạn mong muốn hay không? Cùng tham khảo một số phương án sau nhé!

• Một trong những cách đầu tiên và hiệu quả nhất đó chính là nâng cao giá trị sức lao động của bạn. Bởi vì bản chất của lương chính là khoản tiền chi trả cho sức lao động của bạn, đồng thời tăng năng suất lao động cũng là yếu tố quan trọng đối với tổ chức, doanh nghiệp muốn tối ưu hóa lợi nhuận, doanh thu. Bạn có thể nâng cao trình học chuyên môn, học thêm các kỹ năng và chủ động nhiệt tình hơn trong công việc cũng như luôn thân thiện, hợp tác với mọi người để tạo ra một môi trường làm việc thân thiện và tích cực.
• Làm việc trực tiếp với bên tuyển dụng là cách nhanh nhất để đạt được thỏa thuận phù hợp với lợi ích của cả hai bên. Tuy nhiên, để đảm bảo đi đến trao đổi thành công, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng và chi tiết những 

5. Nguyên tắc trả lương cho người lao động

Căn cứ vào Điều 96 trong Luật lao động số 19/20212/QH13 đã quy định về nguyên tắc trả lương cho người lao động, cụ thể như sau:

“Người lao động được trả lương trực tiếp, đầy đủ và đúng thời hạn. Trong trường hợp đặc biệt không thể trả lương đúng thời hạn thì được chậm quá 01 tháng và người sử dụng lao động phải trả thêm cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng lãi suất huy động tiền gửi do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm trả lương.”

Người lao động hiểu rõ nguyên tắc trả lương sẽ đảm bảo được lợi ích kinh tế cho bản thân họ. Đồng thời, nguyên tắc trả lương là cơ sở để doanh nghiệp duy trì tính minh bạch, công bằng trong quá trình quản lý nhân sự - tiền lương. Các tổ chức, doanh nghiệp có thể tham khảo một số giải pháp quản lý tiền lương thông minh và khoa học, giúp tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả làm việc.

6. Quy định về việc trả lương cho người lao động

Quy định về việc trả lương cho người lao động được viết rất rõ trong Điều 95 Bộ luật Lao động 2019 như sau:

• Người sử dụng lao động trả lương cho người lao động căn cứ vào tiền lương đã thỏa thuận, năng suất lao động và chất lượng thực hiện công việc.
• Tiền lương ghi trong hợp đồng lao động và tiền lương trả cho người lao động bằng tiền Đồng Việt Nam, trường hợp người lao động là người nước ngoài tại Việt Nam thì có thể bằng ngoại tệ. 
• Mỗi lần trả lương, người sử dụng lao động phải thông báo bảng kê trả lương cho người lao động, trong đó ghi rõ tiền lương, tiền lương làm thêm giờ, tiền lương làm việc vào ban đêm, nội dung và số tiền bị khấu trừ (nếu có).

7. Hình thức trả lương

Ngoài việc nắm vững bản chất của tiền lương là gì, người lao động cần có thêm kiến thức về các hình thức trả lương hợp pháp hiện nay. Tiền lương được trả bằng tiền mặt hoặc tiền chuyển khoản qua tài khoản ngân hàng cá nhân của người lao động. Các tổ chức, doanh nghiệp, người sử dụng lao động phải chi trả các khoản phí phát sinh như mở tài khoản, phí chuyển khoản nếu chọn hình thức trả lương qua tài khoản.

Hai bên có thể thỏa thuận và lựa chọn 1 trong 3 hình thức trả lương như sau:

• Trả lương theo thời gian được hiểu là tiền lương trả cho người lao động theo thời gian làm việc (tháng, tuần, ngày, giờ) và có thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
• Người lao động được hưởng lương theo số lượng, chất lượng sản phẩm hoàn hoàn thành và đơn giá sản phẩm được giao thì được gọi là hình thức trả lương theo sản phẩm.
• Tiền lương khoán sẽ được trả cho người lao động hưởng lương khoán và căn cứ vào khối lượng, chất lượng công việc và thời gian hoàn thành công việc.

8. Kỳ hạn trả lương

Trong Bộ luật lao động 2019, Điều 97 có quy định rất rõ về kỳ hạn trả lương cho người lao động như sau:

• Người lao động hưởng lương theo giờ, ngày, tuần thì được trả lương sau giờ, ngày, tuần làm việc hoặc được trả gộp do hai bên thỏa thuận nhưng không quá 15 ngày phải được trả gộp một lần.
• Người lao động hưởng lương theo tháng được trả một tháng một lần hoặc nửa tháng một lần. Thời điểm trả lương do hai bên thỏa thuận và phải được ấn định vào một thời điểm có tính chu kỳ.
• Người lao động hưởng lương theo sản phẩm, theo khoán được trả lương theo thỏa thuận của hai bên; nếu công việc phải làm trong nhiều tháng thì hằng tháng được tạm ứng tiền lương theo khối lượng công việc đã làm trong tháng.
• Trường hợp vì lý do bất khả kháng mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể trả lương đúng hạn thì không được chậm quá 30 ngày, nếu trả lương chậm từ 15 ngày trở lên thì người sử dụng lao động phải đền bù cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng số tiền lãi của số tiền trả chậm tính theo lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn 01 tháng do ngân hàng nơi người sử dụng lao động mở tài khoản trả lương cho người lao động công bố tại thời điểm trả lương.

Hy vọng bài viết trên đã giúp cho bạn hiểu rõ “Tiền lương là gì” và nắm vững hệ thống kiến thức cơ bản liên quan đến tiền lương. Nếu bạn là các tổ chức, doanh nghiệp, người sử dụng lao động thì bài viết này mang lại nhiều lợi ích trong việc tối ưu hóa hệ thống quản lý nhân sự - tiền lương, tạo môi trường làm việc thân thiện và hiệu quả và tiến tới phát triển bền vững.