Doanh Thu Hoạt Động Tài Chính Là Gì

Theo số liệu từ SSI Research, tỷ suất lợi nhuận cổ phiếu ngành chứng khoán năm 2023 tăng tới 96,3% so với cùng kỳ. Đối với năm 2024, dự kiến tổng lợi nhuận các doanh nghiệp niêm yết dự kiến tăng khoảng 15 - 16% so với năm 2023. Con số này cho thấy vai trò tăng trưởng và quan trọng đối với doanh thu hoạt động tài chính trong việc tạo ra nguồn thu nhập cho doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế đầy biến động hiện nay.

Vậy doanh thu hoạt động tài chính là gì? Cách tính doanh thu hoạt động tài chính như thế nào? Mời các bạn cùng SIS Việt Nam tìm hiểu bài viết dưới đây nhé.

1. Doanh thu hoạt động tài chính là gì?

Đầu tiên, trước khi tìm hiểu doanh thu tài chính là gì, thì chúng ta hãy tìm hiểu doanh thu là như nào nhé.

Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, từ đó góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.

Doanh thu hoạt động tài chính là khoản thu nhập mà doanh nghiệp nhận được từ các hoạt động tài chính trong kỳ kế toán, bao gồm tiền lãi; cổ tức, lợi nhuận được chia; thu nhập về hoạt động đầu tư mua, bán chứng khoán ngắn hạn, dài hạn; và các thu nhập từ hoạt động tài chính khác.

Bạn có thể đọc thêm hoạt động tài chính là gì để hiểu rõ hơn về doanh thu từ hoạt động tài chính.

Doanh thu tài chính được ghi nhận vào tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính trong hệ thống tài khoản kế toán Việt Nam.

2. Doanh thu tài chính bao gồm các khoản nào?

Doanh thu tài chính bao gồm các khoản sau:

Tiền lãi: Tiền cho vay; lãi gửi tiền ngân hàng; lãi bán hàng trả chậm, trả góp; lãi đầu tư trái phiếu, tín phiếu; chiết khấu hàng hóa được hưởng do mua hàng hóa, dịch vụ.

Cổ tức, lợi nhuận được chia:

• Cổ tức: Khoản chia lãi từ lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp mà doanh nghiệp đang sở hữu cổ phần.
• Lợi nhuận được chia: Khoản chia lãi từ lợi nhuận sau thuế của các công ty liên kết, công ty con mà doanh nghiệp đang sở hữu vốn góp.

Thu nhập về hoạt động đầu tư mua, bán chứng khoán ngắn hạn, dài hạn:

• Lãi từ mua bán chứng khoán ngắn hạn: Lãi thu được từ việc mua bán chứng khoán có thời hạn nắm giữ chưa tới 01 năm.
• Lãi từ mua bán chứng khoán dài hạn: Lãi thu được từ việc mua bán chứng khoán có thời hạn nắm giữ thông thường 03 năm trở lên.

Chênh lệch lãi do bán ngoại tệ;

Chênh lệch lãi chuyển nhượng vốn;

Thu nhập từ hoạt động tài chính khác:

• Lãi từ cho thuê tài sản cố định: Lãi thu được từ việc cho thuê tài sản cố định như nhà đất, máy móc, thiết bị,..
• Thu nhập từ thanh lý đầu tư: Lãi thu được từ việc thanh lý các khoản đầu tư.
• Thu nhập từ hoạt động bảo hiểm: Lãi thu được từ hoạt động bảo hiểm.

3. Nguyên tắc hạch toán doanh thu hoạt động tài chính

a) Tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính, căn cứ tại điểm a khoản 1 Điều 28 Thông tư 177/2015/TT-BTC,  dùng để phản ánh các khoản thu từ hoạt động đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi mà Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam được phép đầu tư theo chức năng, nhiệm vụ được giao và doanh thu hoạt động tài chính khác của đơn vị, bao gồm:

• Tiền lãi hoạt động mua trái phiếu, tín phiếu;
• Lãi tiền gửi có kỳ hạn;
• Lãi từ các khoản đầu tư khác nắm giữ đến ngày đáo hạn, gồm các khoản lãi khi thanh lý, nhượng bán các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn;
• Doanh thu hoạt động tài chính khác như lãi tiền gửi không kỳ hạn, lãi đầu tư vào các giấy tờ có giá và doanh thu hoạt động tài chính khác.

b) Doanh thu hoạt động tài chính phản ánh vào tài khoản này là các doanh thu được thực hiện trong kỳ, được ghi nhận tại thời điểm phát sinh giao dịch, khi đã chắc chắn thu được lợi ích kinh tế, được xác định theo giá trị hợp lý đối với các khoản được quyền nhận, không phân biệt đã thu tiền hay sẽ thu được tiền.

c) TK 515 phải hạch toán chi tiết theo hai loại: Thu từ hoạt động đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi và doanh thu hoạt động tài chính khác.

d) Đối với việc nhượng bán các khoản đầu tư, doanh thu ghi nhận là số chênh lệch giữa giá bán lớn hơn giá vốn, trong đó giá vốn là giá trị ghi sổ được xác định theo phương pháp bình quân gia quyền, giá bán được tính theo giá trị hợp lý của khoản nhận được.

e) Đối với khoản tiền lãi đầu tư nhận được từ khoản đầu tư trái phiếu, tín phiếu hay các khoản đầu tư khác nắm giữ đến ngày đáo hạn, thì chỉ có phần tiền lãi của các kỳ mà đơn vị mua lại khoản đầu tư này mới được ghi nhận là doanh thu phát sinh trong kỳ. Còn với khoản lãi đầu tư nhận được từ các khoản lãi đầu tư dồn tích trước khi đơn vị mua lại khoản đầu tư đó, thì ghi giảm giá gốc khoản đầu tư đấy.

f) Cuối kỳ, kết chuyển toàn bộ chi phí liên quan đến hoạt động đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi phát sinh trong kỳ vào bên Nợ TK 5151 - thu từ hoạt động đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi, làm căn cứ trích lập một phần vào thu hoạt động tài chính để trang trải chi phí hoạt động và trích lập vào quỹ dự phòng nghiệp vụ.

g) Toàn bộ khoản doanh thu hoạt động tài chính khác thu từ hoạt động đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi phát sinh trong kỳ, được kết chuyển vào tài khoản 911 - Xác định kết quả hoạt động, nhằm xác định kết quả hoạt động trong kỳ của đơn vị.

4. Cách tính doanh thu tài chính

Đối với trường hợp doanh nghiệp mua, bán chứng khoán dưới hình thức hoán đổi cổ phiếu ( NĐT hoán đổi cổ phiếu A để lấy cổ phiếu B), kế toán xác định giá trị cổ phiếu nhận về theo giá trị hợp lý tại ngày trao đổi như nhau:

• Trường hợp cổ phiếu nhận về là cổ phiếu niêm yết, giá trị hợp lý của cổ phiếu là giá đóng cửa niêm yết trên thị trường chứng khoán tại ngày trao đổi. Nếu thị trường CK không giao dịch thì giá trị hợp lý của cổ phiếu là giá đóng cửa phiên giao dịch trước liền kề với ngày trao đổi.
• Trường hợp cổ phiếu chưa niêm yết được giao dịch trên sàn UPCOM, giá trị hợp lý của cổ phiếu là giá đóng cửa công bố trên sàn UPCOM tại ngày trao đổi. Nếu ngày trao đổi sàn UPCOM không giao dịch thì giá trị hợp lý của cổ phiếu là giá đóng cửa phiên giao dịch trước liền kề với ngày trao đổi.
• Cuối cùng, trường hợp cổ phiếu nhận về là cổ phiếu chưa niêm yết khác, giá trị hợp lý của cổ phiếu là giá thỏa thuận giữa các bên, hay giá trị sổ sách tại thời điểm trao đổi hoặc giá trị sổ sách tại thời điểm cuối quý trước liền kề với ngày trao đổi. Việc xác định giá trị sổ sách của cổ phiếu của doanh nghiệp được tính theo công thức:

Công thức:

Giá trị sổ sách của cổ phiếu = Tổng vốn chủ sở hữu / Số lượng cổ phiếu hiện tại có thời điểm trao đổi.

5. Ví dụ về doanh thu tài chính

Công ty A đang sở hữu 20% cổ phần của công ty B. Lợi nhuận sau thuế của công ty B trong năm 2023 là 10 tỷ đồng. Công ty B chia cổ tức cho các cổ đông với tỷ lệ 50% lợi nhuận sau thuế.

Doanh thu từ cổ tức của công ty A được tính như sau:

• Doanh  thu từ cổ tức = Tỷ lệ sở hữu cổ phần x Lợi nhuận sau thuế x Tỷ lệ chia cổ tức
• Doanh thu từ cổ tức = 20% x 10 tỷ x 50% = 1 tỷ đồng.

Vậy,  Doanh thu từ cổ tức của công ty A trong năm 2023 là 1 tỷ đồng.

=> Có: TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (1 tỷ đồng).

Để giúp kế toán tiết kiệm thời gian khi hạch toán và hạn chế tối đa sai sót khi làm báo cáo tài chính, phần mềm quản lý tài chính - kế toán SIS ERP đem đến cho bạn với nhiều tính năng vượt trội trong quản lý hoạt động kinh doanh tài chính của doanh nghiệp như:

• Kế toán thuế và Báo cáo tài chính theo chuẩn mực.
• Báo cáo doanh thu, chi phí, lợi nhuận.
• Kế toán tổng hợp: Kế toán vốn bằng tiền, Kế toán chi phí giá thành, kế toán TSCĐ và CCDC.

Tóm lại, doanh thu hoạt động tài chính là một trong những yếu tố quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Nó chính là nguồn thu nhập bổ sung cho doanh nghiệp bên cạnh doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính. Nguồn thu nhập này giúp doanh nghiệp có thêm vốn để tái đầu tư, mở rộng hoạt động kinh doanh và tăng lợi nhuận cho cổ đông.